prof. dr hab. Małgorzata Wierzbicka - Pracownia Ekotoksykologii Wydziału Biologii UW

Szukaj
Idź do spisu treści

Menu główne:

prof. dr hab. Małgorzata Wierzbicka

Pracownicy


prof.dr hab. Małgorzata Wierzbicka 
stanowisko: profesor, Kierownik Pracowni Ekotksykologii
pokój: 3C
telefon: (+48) 22 5542003
e-mail: wierzbicka@biol.uw.edu.pl
Aktualne zainteresowania naukowe:
     Moje zainteresowania to ekotoksykologia – czyli nauka o oddziaływaniu czynników zanieczyszczających środowisko na organizmy żywe. Badania naukowe w tym zakresie prowadzę od 1975 roku. Początki moich zainteresowań sięgają czasów studenckich. Byłam wówczas współzałożycielem Klubu Turystyki Przyrodniczej Strażników Ochrony Przyrody. Od tego czasu – styk dwóch dziedzin: Ochrony Środowiska i Biologii jest głównym nurtem moich badań naukowych. Były one realizowane przez zespół badawczy, który prowadzę od 1986 roku. 
Aktualne moje badania dotyczą następujących kierunków:
  • oddziaływanie metali ciężkich na rośliny (Pb, Zn, Cd, Tl)  
  • przystosowanie roślin (metalofitów) do wzrostu w ekstremalnie trudnych warunkach panujących na hałdach cynkowo – ołowiowych
  • mikroewolucja - badania genetyczne i fenotypowe roślin poddanych antropopresji 
  • przemiany selenu w tkankach roślin (deficyt selenu w diecie człowieka)     
  • ekotoksykologiczna ocena zagrożenia spowodowanego skażeniem gleb na wybranych terenach np. torów kolejowych czy po zakładach przemysłu hutniczego. 
Podsumowaniem mojej działalności naukowej jest monografia pt. : „Ekotoksykologia: rośliny, gleby, metale”, która ukaże się w druku jesienią 2015 roku.
 
Główna specjalność:
  • lokalizacja metali ciężkich w komórkach i tkankach roślin – badania z zastosowaniem technik mikroskopii elektronowej i świetlnej
  • ocena poziomu tolerancji na ksenobiotyki populacji, odmian lub gatunków roślin
 
Otwartość na współpracę:
Kierunki, w których chętnie nawiążę współpracę to:      
  • nowoczesne metody chemii i fizyki instrumentalnej, które można zastosować w biologii    
  • flora terenów poprzemysłowych (cynkowo-ołowiowych) w innych krajach Europy i świata
  • mikroskopia elektronowa (głównie techniki mrożeniowe)

Zapraszam osoby zainteresowane podjęciem badań naukowych w ramach studiów doktoranckich 
na Wydziale Biologii Uniwersytetu Warszawskiego w kierowanej przeze mnie Pracowni Ekotoksykologii
Poszukuję osoby zmotywowanej i chętnej do podjęcia  nowych wyzwań, lubiącej pracę badawczą.
Proponowany temat pracy doktorskiej jest niezwykle ciekawy. Prowadzone badania będą polegać na poszukiwaniu nowej metody, która zastosowana w praktyce pozwoli ograniczyć wnikanie ksenobiotyków do naszej żywności. Jeśli się uda zrealizować ten cel (nawet częściowo) - będzie  to pierwsza tego typu metoda na świecie. Oznacza to możliwość uzyskania  patentu  oraz  rozwoju w kierunku naukowym - a po obronie pracy doktorskiej - uzyskanie stopnia doktora.
Tytuł projektu:
Mechanizm ochronnego działania aktywatora transportu wapnia przed wnikaniem ołowiu do roślin uprawnych
Streszczenie:
Związki metali ciężkich z łatwością są pobierane przez korzenie roślin i w części transportowane do organów jadalnych. Obecnie nie są znane dobre metody oczyszczania gleb z metali ciężkich, ponieważ metody techniczne, czy biologiczne są albo nazbyt kosztowne, albo mało skuteczne. Również nie są znane żadne sposoby, które zabezpieczają rośliny przez wnikaniem metali ciężkich do ich tkanek. W tej sytuacji odnalezienie preparatu, który by ograniczał pobieranie metali ciężkich przez rośliny uprawne i równocześnie był przyjazny dla środowiska, byłoby niezwykle wartościowe. Jak wykazały nasze wstępne badania, możliwość taka istnieje po dolistnym zastosowaniu aktywatora transportu wapnia, stosowanego w rolnictwie dla polepszenia jakości owoców. Działa on najkorzystniej na rośliny wrażliwe na deficyt wapnia. Preparat ten aktywuje gospodarkę wapnia na poziomie tkankowym i komórkowym. Natomiast pobieranie metali ciężkich, takich jak ołów, w dużym stopniu zależy od gospodarki wapniem w roślinach. Istnieje więc możliwość wykorzystania aktywatora transportu wapnia w ochronie roślin uprawnych przed pobieraniem metali ciężkich (np. ołowiu). Celem proponowanej pracy doktorskiej będzie sprawdzenie na czym polega mechanizm ochronnego działania aktywatora transportu wapnia, przed wnikaniem ołowiu do roślin.
Wymagane kwalifikacje i umiejętności kandydata na studia doktoranckie:
  • zainteresowania i podstawowa orientacja w tematyce ekotoksykologicznej
  • umiejętność pracy metodami mikroskopowymi.
Wszystkie informacje dotyczące kwalifikacji na studia doktoranckie na Wydziale Biologii znajdują sie na stronie internetowej Wydziału.
Zapraszam na rozmowę do pokoju 3C (Pracownia Ekotoksykologii, Wydział Biologii Uniwersytetu Warszawskiego
ul. Ilji Miecznikowa 1, 02-096 Warszawa), po wcześniejszym umówieniu się drogą elektroniczną (wierzbicka@biol.uw.edu.pl) lub telefoniczną ((22) 55 42 003 lub 698-401-508).

Dydaktyka:
Wykłady i ćwiczenia:      
  • Ekotoksykologia  
  • Monitoring i bioindykacja   
  • Techniki mikroskopii elektronowej
  • Opieka prac licencjackich, magisterskich i doktorskich

Współpraca:    
prof. dr hab. Krystyny Grodzińska z Instytutu Botaniki im. Szafera PAN w Krakowie. Współpraca dotyczy badań na metalonośnych i poprzemysłowych terenach Olkusza.   
prof. dr hab. Ryszard Łobiński CNRS Pau we Francji. Prowadzimy badania dotyczące specjacji metali w komórkach roślin. 
prof. dr hab. K. Janssens z Zakładu Chemii na Uniwersytecie w Antwerpii w Belgii – Badania metodą XANES (synchrotron)
prof. dr hab. Ewy Bulska – Wydział Chemii, Uniwersytet Warszawski. Prowadzimy badania dotyczące selenu. W wyniku tej współpracy powstała książka pt. „Selen – pierwiastek ważny dla zdrowia, fascynujący dla badacza”(2007).

W wolnym czasie:
     Pochodzę z rodziny muzyków i mam muzyczne wykształcenie (fortepian), chętnie słucham muzyki poważnej (Chopin, Bach, Schubert), lubię muzykowanie w gronie rodzinnym i przyjaciół np. kolędowanie.

Publikacje naukowe:

  • 105 publikacji naukowych, w tym 70 oryginalnych prac badawczych oraz 3 książki




  • książka ,,  „Selen – pierwiastek ważny dla zdrowia, fascynujący dla badacza”. (2007) red. M. Wierzbicka, E. Bulska, K. Pyrzyńska, I. Wysocka, B. Zachara. Warszawa, Wydawnictwo Malamut





  • tematyczny zeszyt czasopisma ,,Kosmos” „Hałda – laboratorium biologa”. Kosmos, Tom 51, Zeszyt 2, 2002




  • 116 referatów i doniesień plakatowych na konferencjach naukowych o zasięgu krajowym i międzynarodowym



Najważniejsze publikacje:
Wierzbicka M. 1987, Lead accumulation and its translocation barriers in  roots of Allium cepa L- autoradiographic and ultrastructural studies, Plant, Cell and Environment, 10: 17-26.
Wierzbicka M. 1988, Mitotic disturbance induced by low doses of inorganic lead, Caryologia, 41: 143-160.
Wierzbicka M. 1989, Disturbances in cytokinesis caused by inorganic lead , Environmental and Experimental Botany, 29: 123-133.
Wierzbicka M. 1994, The resumption of mitotic activity in Allium cepa L. root tips during treatment with lead salts, Environmental and Experimental Botany, 34: 179-180.
Wierzbicka M. 1995. How lead loses its toxicity to plants. Acta Societatis Botanicorum Poloniae, 64: 81-90.
Michalak E., Wierzbicka M. 1998. Differences in lead tolerance between Allium   cepa plants developing from seed and bulbs. Plant and Soil, 199: 251-260.
Wierzbicka M., Panufnik D. 1998. The adaptation of Silene vulgaris to growth on a calamine waste heap (S. Poland). Environmental Pollution, 99: 1-12.
Wierzbicka M. 1998. Lead in the apoplast of Allium cepa L. root tips - ultrastructural studies. Plant Science, 133: 105-119.
Wierzbicka M. 1999. Comparison of lead tolerance in Allium cepa with other  plant species, Environmental Pollution 104: 41-52.
Wierzbicka M., Obidzińska J. 1998. The effect of lead on seed imbibition and germination in different plant species, Plant Science 137: 155-171.
Wierzbicka M. 1999. The effect of lead on the cell cycle in the root meristem of Allium cepa L., Protoplasma, 207: 186-194.
Antosiewicz D., Wierzbicka M. 1999. Localization of lead in Allium cepa L. cells by electron microscopy, Journal of Microscopy 195: 139-146.
Wierzbicka M. 2002, Przystosowania roślin do wzrostu na hałdzie cynkowo-ołowiowych okolic Olkusza. Kosmos, 51: 139-150.
Wierzbicka M., Potocka A. 2002. Lead tolerance in plants growing on dry and moist soils, Acta Biologica Cracoviensia, Seria Botanika, 44: 21-280. 
Wierzbicka M., Rostański A. 2002. Microevolutionary changes in the ecotypes of calamine waste heap vegetation near Olkusz, Poland: a review, Acta Biologica Cracoviensia Series Botanika, 44: 7-19.
Załęcka R., Wierzbicka M. 2002. The adaptation of Dianthus carthusianorum L. (Caryophyllaceae) to growth on a zinc-lead heap in southern Poland, Plant and Soil, 246: 249-257. 
Wierzbicka M., Pielichowska M. 2003. Adaptation of Biscutella laevigata L, a metal hyperaccumulator, to growth on a zinc-lead waste heap in southern Poland. I: Differences between waste-heap and mountain populations. Chemosphere 54: 1663–1674. 
Wierzbicka M., Szarek-Łukaszewska G., Grodzińska K. 2003. Highly toxic thallium in plants from the vicinity of Olkusz (Poland). Ecotoxicology and Environmental Safety 59: 84–88.
Wierzbicka M.,Przedpełska E., Ruzik R., Ouerdane L., Połeć-Pawlak K., Jarosz M., Szpunar J., Szakiel A. 2006. Comparison of the toxicity and distribution of cadmium and lead in plant cells. Protoplasma 231: 99-111.
Bulska E., Wysocka I.A., Wierzbicka M., Proost K., Janssens K., Falkenberg G. 2006. In vivo investigation of the distribution and the local speciation of selenium in Allium cepa L. by mean of microscopic x-ray fluorescence analysis. Analytical Chemistry 78: 7616-7624.
Przedpełska E., Wierzbicka M. 2007. Arabidopsis arenosa (Brassicaceae) from a lead-zinc waste heap In southern Poland -  a plant with high tolerance to heavy metals, Plant and Soil 299: 43-53.
Olko A., Abratowska A., Żyłkowska J., Wierzbicka M., Tukiendorf A. 2008. Armeria maritima from a calamine heap – Initial studies on physiologic – metabolic adaptations to metal en riched soil, Ecotoxicology and Environmental Safety 69: 209-218.
Przedpełska E., Muszyńska A., Polatajko A., Kurczyńska E., Wierzbicka M. 2008. Influence of cadmium stress on aquaporins activity in Arabidopsis halleri (L.) O′Kane & Al-Shehbaz ssp. halleri cells, Metal Ions in Biology and Medicine, Vol. 10: 804-810.
Wiłkomirski B., Sudnik-Wójcikowska B., Galera H., Wierzbicka M., Malawska M., 2011. Railway transportation as a serious source of organic and inorganic pollution. Water, Air and Soil Pollution, 218: 333-345.
Galera H., Sudnik-Wójcikowska B., Wierzbicka M., Wiłkomirski B., 2011. Encroachment of forest species into operating and abandoned railway areas in north-eastern Poland. Plant Biosystems, 145: 23-36.
Galera H., Sudnik-Wójcikowska B., Wierzbicka M., Wiłkomirski B. 2012. Directions of changes in the flora structure in the abandoned railway areas. Ecological Questions 16: 29-39.
Przedpełska-Wąsowicz E., Wierzbicka M. 2011. Gating of aquaporins by heavy metals in Allium cepa L. epidermal cells. Protoplasma 248: 663-671.
Karasiński J., Cegiełkowska W., Wojciechowski M., Wierzbicka M., Bulska E. 2014. Analytical protocol for investigation of zinc speciation in plant tissue, Chemical Papers 68: 291-299.
Abratowska A., Wąsowicz P., Bednarek P., Telka J., Wierzbicka M. 2012. Morphological and genetic distinctiveness of the metallicolous and non-metallicolous populations of Armeria maritima s. l. (Plumbaginaceae) in Poland. Plant Biology 14, 586-595.
Przedpełska-Wąsowicz E., Polatajko A., Wierzbicka M. 2012. The influence of cadmium stress on zinc hyperaccumulation and metal-binding proteins in Arabidopsis halleri. Water, Air, & Soil Pollut. 223: 5445-5458.
Wierzbicka M., Galera H., Sudnik-Wójcikowska B., Wiłkomirski B. 2013, Geranium robertianum L. plant form adaptet to the specific conditions along railway: railway-wandering plant, Plant Systematics and Evolution, 300: 973-985.
Wąsowicz, P., Pielichowska, M., Przedpełska-Wąsowicz, E.M., Bednarek, P., Szarek-Łukaszewska, G., Abratowska, A., Wierzbicka, M. 2014. Physiological and genetic differentiation between metallicolous and non-metallicolous diploid populations of an alpine species Biscutella laevigata (Brassicacae) from the Tatra Mts. and the Northern Carpathian Foreland.Annales Botanici Fennici 51, 227-239.
Michalska-Kacymirow M., Kurek E., Smolis A., Wierzbicka M., Bulska E. 2014 Biological and chemical investigation of Allium cepa L. response to selenium inorganic compounds. Analytical and Bioanalytical Chemistry 406: 3717-3722.

 
Wróć do spisu treści | Wróć do menu głównego