Zespół badaczy z Wydziału Biologii UW wykazał, że ryby i duże bezkręgowce wodne przyczyniają się do degradacji mikroplastików

19 03 2025

Zespół badaczy z Zakładu Hydrobiologii oraz Pracowni Obrazowania Wydziału Biologii UW, wraz z badaczami z innych jednostek naukowych, wykazał, że żerowanie ryb oraz dużych bezkręgowców wodnych, takich jak raki, prowadzi do mechanicznej fragmentacji mikroplastików, zmniejszenia ich średniej wielkości oraz przyspieszenia degradacji.

Odkrycie to opisano w artykule „Microplastic passage through the fish and crayfish digestive tract alters particle surface properties”, opublikowanym w Environmental Science and Technology. W skład zespołu wchodzą Ewa Babkiewicz, Julita Nowakowska, Marcin Żebrowski, Katarzyna Jarosińska oraz Piotr Maszczyk.

Badacze przeprowadzili eksperyment analizujący wpływ przejścia mikroplastików przez przewód pokarmowy ryb karpiowatych (Carassius carassius) i raków (Cherax quadricarinatus) na powierzchnię cząstek, ich rozmiar oraz zdolność do kolonizacji przez bakterie. Zwierzęta karmiono dietą z mikroplastikami lub bez nich. Po dwukrotnym przejściu przez przewód pokarmowy cząstki poddano ekspozycji na znane zagęszczenia bakterii. Uszkodzenia powierzchni, zmiany wielkości cząstek i biofilm na ich powierzchni analizowano skaningową mikroskopią elektronową, a skład chemiczny powierzchni oceniono spektroskopią w podczerwieni z transformacją Fouriera. Dodatkowo, penetrację nanoplastików do tkanek przewodu pokarmowego badano techniką pirolizy sprzężonej z chromatografią gazową i spektrometrią mas.

Wyniki wskazują, że przejście przez przewód pokarmowy zmienia właściwości powierzchni mikroplastików i prowadzi do ich fragmentacji, nie wpływając jednak na skład chemiczny ani przenikanie nanoplastików do tkanek zwierząt. Otrzymane dane sugerują, że żerowanie ryb i raków odgrywa istotną rolę w degradacji mikroplastików w środowisku wodnym, wspomagając ich rozpad i ułatwiając dalszą biodegradację przez mikroorganizmy.

Wyniki te podkreślają konieczność uwzględniania roli organizmów wodnych w modelowaniu obiegu plastiku w ekosystemach, co może pomóc w lepszym przewidywaniu losów mikroplastików i opracowywaniu skuteczniejszych strategii ograniczania zanieczyszczenia tworzywami sztucznymi.