Projekt dr hab. Anny Malik „CHI3L1 (YKL40) w udarze niedokrwiennym: wpływ na mikrośrodowisko mózgu i odzyskiwanie sprawności motorycznej”
18 03 2025
Dr hab. Anna Malik realizuje projekt „CHI3L1 (YKL40) w udarze niedokrwiennym: wpływ na mikrośrodowisko mózgu i odzyskiwanie sprawności motorycznej”, który otrzymał dofinansowanie w ramach konkursu Sonata Bis 14 Narodowego Centrum Nauki.
Astrocyty, rodzaj komórek występujących w mózgu, odgrywają kluczową rolę w reakcjach na stany patologiczne, w tym udar. Po udarze niedokrwiennym astrocyty ulegają aktywacji i gromadzą się wokół uszkodzonego obszaru. Uwalniają ważne substancje, które mogą wpływać na reakcje innych komórek mózgu na uraz, co ma istotne konsekwencje dla regeneracji. Jedną z substancji uwalnianych przez astrocyty jest białko CHI3L1 (ang. chitinase-3-like protein 1), znane również jako YKL40. Przez długi czas białko CHI3L1 było postrzegane jedynie jako marker stanu zapalnego, ale ostatnie badania pokazują, że może odgrywać znacznie ważniejszą rolę w mózgu. Wydaje się, że wpływa ono na różne procesy, takie jak stan zapalny i wzrost nowych naczyń krwionośnych, które są ważne dla powrotu do zdrowia po udarze.
Chociaż wykazano, że wyższy poziom CHI3L1 we krwi pacjentów wiąże się z gorszymi skutkami udaru, nadal toczy się dyskusja, czy blokowanie CHI3L1 może pomóc w powrocie do zdrowia po udarze. Dlatego też w projekcie badawczym naukowcy chcą sprawdzić, czy blokowanie CHI3L1 może sprzyjać zdrowieniu po udarze. Będą badać, jak CHI3L1 w mózgu po niedokrwieniu oddziałuje na komórki i w jaki sposób astrocyty wydzielają to białko. Stawiają oni hipotezę, że CHI3L1 wydzielane przez astrocyty wpływa na procesy regeneracji po udarze. Sądzą, że blokowanie CHI3L1 może pomóc zahamować nadmierny stan zapalny i wspierać lepszą regenerację. Aby przetestować te hipotezy, wykorzystają zarówno zwierzęcy model udaru, jak i hodowle komórkowe. Zbadają wpływ blokera CHI3L1 na różnych poziomach, w tym jego wpływ na odzyskiwanie sprawności po udarze. W badaniach wykorzystają różne techniki, takie jak obserwacja poprawy funkcji motorycznych zwierząt po udarze i analiza właściwości komórek w mózgu.
Podsumowując, łącząc zaawansowane techniki badawcze i modele eksperymentalne, badacze mają nadzieję odkryć, w jaki sposób CHI3L1 wpływa na reakcję mózgu na udar i powrót do zdrowia. Wiedza ta może mieć kluczowe znaczenie dla stworzenia nowych możliwości leczenia pacjentów po udarze mózgu. W ramach projektu zatrudniony zostanie postdoc (adiunkt), doktorant oraz technik.
Dr hab. Anna Malik jest neurobiolożką badającą molekularne podstawy chorób mózgu. Specjalizuje się w mechanizmach wewnątrzkomórkowego sortowania białek i transportu pęcherzykowego oraz znaczeniu tych procesów dla integralności funkcjonalnej mózgu. Jej obecne badania koncentrują się na procesach regulujących polaryzację fenotypu astrocytów i mikrogleju oraz ich roli w kształtowaniu mikrośrodowiska mózgu w przebiegu jego schorzeń.
Dr hab. Malik z wykształcenia jest farmaceutką. Obroniła doktorat z biologii molekularnej realizowany w Instytucie Nenckiego i Międzynarodowym Instytucie Biologii Molekularnej i Komórkowej w Warszawie. Jej doświadczenie badawcze obejmuje staż podoktorski w Max-Delbrueck Center w Berlinie. Obecnie kieruje Grupą Badawczą Neurobiologii Komórkowej na Wydziale Biologii Uniwersytetu Warszawskiego w Polsce.